Literatür Taraması Nasıl Yapılır? Adım Adım Rehber

📌 Akademik bir çalışma yaparken en büyük zorluklardan biri doğru kaynakları bulmak. Bu noktada 'literatür taraması nasıl yapılır' diye sorduğunu duymaktayız. Eğer literatür taramasını iyi yapmazsanız, çalışmanız sağlam bir temele oturmaz ve eksik kalır. Ama merak etmeyin! Bu rehberde, literatür taramasını nasıl doğru ve etkili bir şekilde yapacağınızı adım adım anlatacağız. Hazırsanız, kahvenizi alın ve başlayalım! ☕📖

1. Literatür Taraması Nedir ve Neden Önemlidir?

Önce şunu bir netleştirelim: Literatür taraması ne demek?

Özetle, çalıştığınız konu hakkında daha önce kim ne yazmış, hangi araştırmalar yapılmış, hangi sonuçlara ulaşılmışbunları incelemek demektir. Yani sıfırdan bir şey icat etmiyorsunuz, var olan bilgilerden yola çıkarak yeni bir bakış açısı veya katkı sunuyorsunuz.

Peki bu neden önemli? Çünkü akademik dünyada güçlü bir iddia ortaya koyabilmek için konuyla ilgili geçmiş çalışmaları iyi analiz etmelisiniz. Eğer bunu yapmazsanız:

❌ Çalışmanız bilimsel açıdan eksik ve yüzeysel kalır.

❌ Daha önce yapılmış bir çalışmayı farkında olmadan tekrar edebilirsiniz.

❌ Hangi bilgilerin güncelliğini yitirdiğini bilemezsiniz.

Kısacası, literatür taraması olmadan sağlam bir akademik çalışma olmaz!

2. Nereden Başlamalısınız?

Hemen araştırmaya dalmak yerine, önce ne aradığınızı bilmeniz gerekiyor. Çünkü eğer gelişigüzel bir şekilde arama yaparsanız, onlarca gereksiz makale içinde kaybolabilirsiniz.

İlk adım olarak şu sorulara cevap vermelisiniz:

• Çalışmam hangi akademik alana giriyor?

• Hangi konularla doğrudan bağlantılı?

• Anahtar kavramlar neler?

  
  

Diyelim ki “Eğitimde yapay zeka” üzerine bir akademik makale yazıyorsunuz. O zaman şu anahtar kelimelerle araştırmaya başlamalısınız:

🔹 Artificial Intelligence in Education

🔹 Adaptive Learning Systems

🔹 Machine Learning and Personalized Learning

Bu anahtar kelimelerle başlamadan önce konunun kapsamını daraltın. Çünkü ne kadar geniş bir konu seçerseniz, o kadar çok gereksiz kaynak çıkar.

3. Doğru Kaynakları Nasıl Bulabilirsiniz?

Şimdi en önemli soruya geldik: Hangi kaynaklara güvenebilirsiniz?

Şunu unutmayın: Google’da ilk çıkan makaleyi almak, akademik bir literatür taraması yapmak demek değildir.Güvenilir, hakemli ve akademik açıdan sağlam kaynakları seçmelisiniz.

Peki, nerede arama yapmalısınız?

📌 Google Scholar → En erişilebilir akademik arama motoru ama her makale güvenilir olmayabilir. Seçici olun!

📌 Web of Science → Hakemli dergilerde yayınlanan akademik makaleleri içerir, çok güvenilir bir kaynaktır.

📌 JSTOR → Sosyal bilimler ve beşeri bilimler alanında harika bir makale arşivi sunar.

📌 Scopus → Yüksek etki faktörüne sahip akademik makaleleri içerir.

📌 PubMed → Sağlık bilimleriyle ilgilenenler için en güçlü veri tabanıdır.

Bu platformları kullanırken anahtar kelimeleri doğru seçmek çok önemli. Örneğin, “yapay zeka” diye ararsanız binlerce sonuç çıkar ve işin içinden çıkamazsınız. Bunun yerine, daha spesifik terimler kullanmalısınız.

4. Kaynakları Seçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Diyelim ki arama yaptınız ve önünüze yüzlerce makale çıktı. Şimdi hangisini seçeceksiniz? İşte burada filtreleme yapmanız gerekiyor.

Peki hangi kaynakları almalısınız, hangilerini elemelisiniz? İşte kontrol etmeniz gerekenler:

📌 Güncellik: Eğer bilimsel bir çalışma yapıyorsanız, son 5 yıl içinde yayınlanmış çalışmalara öncelik vermelisiniz.Çünkü akademik bilgiler hızla güncelliğini yitirebilir.

📌 Hakemli Yayınlar: Makaleyi mutlaka hakemli (peer-reviewed) bir dergide yayınlanmış mı, değil mi kontrol edin. Eğer değilse, güvenilirliği düşük olabilir.

📌 Atıf Sayısı: Çok fazla atıf almış makaleler genellikle daha güvenilirdir. Ama dikkat! Sadece çok atıf aldı diye bir makaleye güvenmek yanlış olabilir. Konunuzla gerçekten ilgili olup olmadığını kontrol edin.

📌 Yayın Yeri: Çalışma SCI, SSCI veya AHCI gibi indekslere sahip dergilerde mi yayınlanmış? Eğer evet, bu makale büyük ihtimalle akademik açıdan güçlü bir kaynaktır.

Bu filtreleme sürecini iyi yaparsanız, kaynaklarınız gerçekten kaliteli olur ve akademik çalışmanız çok daha güçlü bir hale gelir.

5. Literatür Tarama Sürecinizi Nasıl Düzenlemelisiniz?

Şimdiye kadar birçok makale buldunuz. Peki bunları nasıl organize edeceksiniz? Eğer düzensiz ilerlerseniz, birkaç hafta sonra “Bu makale neredeydi ya?” diye panik yapabilirsiniz.

İşte bunu önlemenin yolları:

• Mendeley veya Zotero gibi referans yönetim araçları kullanarak kaynaklarınızı dijital ortamda saklayın.

• Okuduğunuz her makale için kısa notlar alın. Hangi çalışmada ne anlatılmış, bunu bir özet halinde kaydedin.

• Önemli alıntıları belirleyin ve kaynak gösterme formatına uygun şekilde not edin.

  
  

Bunu yapmazsanız, ilerleyen aşamalarda kaynakça hazırlarken büyük sıkıntı çekebilirsiniz.

6. Literatür Taraması Yaparken Yapılan Yaygın Hatalar

Şimdi, birçok kişi literatür taraması yaparken nerede hata yapıyor, onlara bakalım:

😵 Çok fazla makale biriktirmek: Her şeyi okumaya çalışırsanız hem vakit kaybedersiniz hem de bilgileri sindiremezsiniz. Sadece en alakalı kaynaklara odaklanın.

🙅 Kaynakları doğru şekilde göstermemek: Eğer atıflarınızı düzgün yapmazsanız, intihal riskiyle karşı karşıya kalırsınız. Akademik yazım kurallarına uygun şekilde referans gösterin.

📅 Literatür taramasını son dakikaya bırakmak: Bunu tezinizin veya makalenizin en başında yapmalısınız. Çünkü bulduğunuz kaynaklar, çalışmanızın şekillenmesine yardımcı olacak.

Literatür Taramasını Doğru Yaparak Çalışmanızı Güçlendirin!

Eğer literatür taramasını sistematik bir şekilde yaparsanız, çalışmanız çok daha akademik ve bilimsel temellere dayalı olur. Bu süreci baştan savma yapmak yerine, zaman ayırın ve en iyi kaynakları bulmaya odaklanın.

Unutmayın, doğru kaynaklarla desteklenmiş bir akademik çalışma her zaman daha güçlüdür! Desteğe ihtiyacınız olursa Derman Bizde🎉

Derman Burada!